تعمیق رکود تورمی بازار فولاد
دنیای‌معدن – راضیه احقاقی : کاهش بهای جهانی شمش و محصولات فولادی با محوریت چین با اثرگذاری منفی بر بازارهای صادراتی کشور به سیگنالی در جهت تقویت رکود و ضعف تقاضا در بازار داخلی مقاطع طویل فولادی تبدیل شده است. به این ترتیب، به‌رغم سیر صعودی ایجادشده در نرخ ارز، رونق قابل‌توجهی در بازار آزاد مقاطع و رینگ صنعتی شمش فولاد بازار فیزیکی بورس کالا به وجود نیامد.
صعود نرخ ارز به رونق بازار شمش منجر نشد
بازار فیزیکی بورس کالا روز گذشته میزبان عرضه بالغ بر 162هزار تن شمش فولاد با قیمت پایه‌‌‌ای در بازه13هزار و 500تومان تا 14هزار و 100تومان به‌‌‌ازای هر کیلوگرم بود. سقف قیمت تعیین‌شده برای عرضه شمش فولاد در رینگ دیروز، رکورد قیمت عرضه در این بازار بود. در شرایطی قیمت پایه شمش فولاد در بازار فیزیکی بورس کالا در مسیر بی‌‌‌توقف رشد نرخ حرکت می‌کند که از سویی قیمت‌ها در بازار جهانی رو به کاهش گذاشته و از طرف دیگر بازار داخلی محصولات فولادی در رکود سنگین مصرفی و سرمایه‌‌‌ای به سر می‌‌‌برد.
در معاملات هفته قبل منتهی به‌روز 14 آبان بالغ بر 61درصد شمش فولاد عرضه‌شده در رینگ صنعتی بورس کالا به فروش رفت؛ فروش بالغ بر 61درصد عرضه‌‌‌ها به فولادسازان اجازه داد تا میانگین نرخ پایه خود را تا 3درصد افزایش دهند. به این ترتیب فرمول جدید تعیین نرخ پایه عرضه شمش فولاد، اگرچه به جدا شدن نوسان قیمت جهانی منجر شده، اما لزوما به واقعیت بازار داخل نزدیک نشده و حتی در حال فاصله‌‌‌گیری بیشتر از آن است. در رینگ صنعتی روز گذشته هر کیلوگرم شمش فولاد با میانگین نرخ 13هزار و 900تومان به ازای هر کیلوگرم فروش رفت و با احتساب مالیات ارزش افزوده و کارمزد ارکان بورس، قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم شمش فولاد برای خریداران برابر 15هزار و 190تومان خواهد بود. با توجه به حداقل هزینه معمول حمل و تبدیل شمش به محصول بهای هر کیلوگرم میلگرد فولادی از این شمش، نرخ پایه هر کیلوگرم میلگرد برابر حداقل 16هزار تومان خواهد بود. در حالی قیمت کف تولید هر کیلوگرم میلگرد با نرخ روز شمش فولاد به 16هزار تومان می‌رسد که در شرایط کنونی برای میلگرد با قیمت تمام‌شده (با احتساب مالیات ارزش‌افزوده و سود تاجر) 16هزار تومانی نیز خریداری وجود ندارد. به این ترتیب، واقعیت رینگ شمش فولاد در حال فاصله گرفتن از واقعیت بازار مصرف داخل است. بالغ بر 50درصد کل عرضه‌‌‌های روز گذشته در رینگ صنعتی بورس کالا به فروش رفت، اما این میزان استقبال در شرایط صعود نرخ ارز، رونق اندکی شمرده می‌شود.
به شکل عمومی رشد نرخ ارز سیگنالی قوی در جهت افزایش تقاضای ثبت‌شده در رینگ صنعتی بورس کالاست که نمونه‌‌‌ای از آن در دوره‌‌‌های صعود ارزی با رقابت قابل‌توجه خریداران در رینگ صنعتی بورس کالا تجربه شد. با در نظر گرفتن این موارد معامله 111هزار تن شمش فولاد برابر 68درصد کل عرضه از رینگ صنعتی بورس کالا در وضعیت کنونی صعود نرخ ارز به کانال 28هزار تومانی، استقبال داغی به‌‌‌شمار نمی‌رود. یکی از فعالان بازار آهن و فولاد در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» از روند نوسان قیمتی شمش و محصولات فولادی انتقاد کرد و گفت: ظرف ماه‌‌‌های گذشته شمش و محصولات فولادی در مسیر صعود مستمر قیمتی حرکت کرده‌‌‌اند. درواقع فرآیند این بازار به گونه‌‌‌ای ترسیم شده که در روزهای اخیر، حتی به‌رغم افت قیمت‌های جهانی نرخ‌ها در بازار داخل کاهشی نشده است. در این شرایط این شائبه ایجاد می‌شود که شاید حمایت نادیده‌‌‌ای در بازار از رشد قیمت وجود داشته باشد. حمایت از رشد قیمتی در بازار داخل، آن هم در شرایطی که رکود سنگین مصرفی و سرمایه‌‌‌ای در بازار وجود دارد، به شدت گرفتن رکود منجر شده است و از این منظر بر چالش‌‌‌های تولیدکنندگان می‌‌‌افزاید.
پارازیت چینی در بازار مقاطع فولادی
در شرایطی که رکود سنگین مصرفی و سرمایه‌‌‌ای در بازار داخلی مقاطع طویل فولادی کشور حاکم است، قیمت شمش و محصولات فولادی در بازارهای جهانی با محوریت چین نیز رو به کاهش گذاشته است. این موضوع با تضعیف بازارهای صادراتی کشور می‌تواند شرایط را برای نوردکاران دشوار کند. در وضعیت رکود سنگین مصرفی و سرمایه‌‌‌ای داخلی، صادرات مهم‌ترین راه برون‌‌‌رفت نوردکاران از زیان‌‌‌دهی بود. در شرایط فعلی کاهش بهای محصولات فولادی و رکود در بازارهای چین می‌تواند به تضعیف بازارهای صادراتی تولیدکنندگان داخلی منجر شود. البته استمرار رشد نرخ ارز در بازار داخل و سرایت این رشد نرخ به ارز نیمایی می‌تواند تا حدی به جبران تضعیف قیمت جهانی محصولات صادراتی منجر شود؛ اما در شرایط کنونی و با توجه به انتشار هر از گاه خبردر خصوص مذاکرات احیای برجام، نوسان نرخ ارز در بازار داخل نیز در بلاتکلیفی قیمتی قرار دارد، بنابراین بازار حداقل در کوتاه‌مدت اطمینانی به سیگنال رشد نرخ ارز نیمایی ندارد.
بی‌‌‌توجهی بازار آزاد به اوج‌‌‌گیری نرخ ارز
اثرگذاری تضعیف بازار صادراتی مقاطع طویل فولادی در بازار آزاد داخلی آن به میزانی جدی بود که باعث شد اوج‌‌‌گیری نرخ اسکناس آمریکایی در بازار آزاد کشور بر بازار آزاد مقاطع طویل فولادی بی‌‌‌اثر باشد. ظرف روزهای اخیر، نرخ ارز در بازار داخل در مسیر رشد قیمتی حرکت داشت و به کانال 28هزار تومانی صعود کرد. در شرایط معمول صعود نرخ ارز سیگنالی موثر و قوی برای افزایش تقاضای سرمایه‌‌‌ای در بازار داخل است، اما در وضعیت کنونی و با توجه به سیگنال تضعیف بهای شمش و محصولات فولادی در بازارهای جهانی با محوریت چین، اثرگذاری سیگنال مثبت ارزی در بازار داخلی کاهش پیدا کرده است.
تحریک تقاضا با شایعه
در شرایط کنونی، تنها عاملی که می‌تواند اندکی به تحریک تقاضا و رونق در معاملات شمش و مقاطع طویل فولادی در بازار آزاد منجر شود، احتمال قطعی گاز و برق در زمستان است. در حال حاضر به شکل جدی احتمال قطعی گاز و برق صنایع در فصل زمستان به دلیل کمبود عرضه وجود دارد، این موضوع سیگنالی در جهت ایجاد تقاضا در بازار به‌‌‌شمار می‌رود. البته در شرایطی که انبارهای مقاطع طویل فولادی انباشته از محصول است و با توجه به نبود تقاضای مصرفی در فصل زمستان، این عامل به مراتب اثرگذاری بیشتری بر بازار شمش نسبت به مقاطع خواهد داشت.
به گفته فعالان بازار آزاد، شایعه‌‌‌پراکنی راه‌حل دیگر برای ایجاد رونق در بازار شمش و مقاطع فولادی است. هر شایعه‌‌‌ای مبنی بر اوج‌‌‌گیری قیمت با سیگنال‌‌‌های مختلف، اعم از جهش نرخ ارز می‌تواند به صعود موردی در بازار منجر شود؛ هر چند این شایعات اثری کوتاه‌مدت دارد و مجددا بازار به وضعیت بی‌‌‌رونق خود بازمی‌گردد.
