بایگانی ماه می, 2022

صنعت فولاد البته برای ادامه مسیر نیازمند اصلاحات جدی است و از آنجا که یکی از پیش‌‌‌‌‌‌‌نیازهای تداوم رشد این بخش وجود ذخایر انبوه است، توجه به توسعه کشور از نقطه‌نظر تامین مواداولیه باید در دستور کار سیاستگذاران قرار گیرد. از آنجا که ذخایر سنگ‌آهن کشور کم است و با چشم‌‌‌‌‌‌‌اندازهای پیش‌بینی شده در بخش فولاد همخوانی ندارد.

این معضل چگونه در ایران قابل‌حل است؟ به‌نظر می‌رسد راه عبور از این چالش در گذار به معدن‌‌‌‌‌‌‌کاری دیجیتال و ورود بخش اکتشافات کشور به فاز استخراج عمیق است. در یک نشست تخصصی، ضمن پرداختن به نحوه گذار صنعت فولاد ایران به عصر کربن صفر، مهم‌ترین مسائل و چالش‌های اکتشاف عمیق معدنی در ایران موردبحث و بررسی قرار گرفت. تصویر کلی تحلیلگران از صنعت فولاد ایران این است که در مسیر پیش‌‌‌‌‌‌‌روی خود چالش‌های بسیاری دارد که مهم‌ترین آنها مساله فناوری و گذار فناورانه است.

واکاوی گفته‌‌‌‌‌‌‌های حاضران در جلسه نشان می‌دهد حتی با وجود مشکلاتی که در نظام فناوری و اکتشافات معدنی در کشور از نقطه‌نظر محیط کسب‌وکار و یا نیاز به ماشین‌آلات و فناوری وجود دارد اما برخی اهداف در این بخش در دسترس است. ورود به حفاری در عمق‌‌‌‌‌‌‌های بالاتر از 1900متر که اخیرا توسط برخی از بنگاه‌های داخلی انجام‌شده و به کشف منابع تازه‌‌‌‌‌‌‌ای از سنگ‌آهن با خلوص 60‌درصد و به میزان بیش از 270‌میلیون تن منجر شده که در همین راستا قابل‌اشاره است. از آن‌سو اما آنچه مسیر را برای فراگیرشدن این وضعیت و رفع بحران ذخایر اندک بخش فولاد بازمی‌کند، سختی رتق و فتق فعالیت به دلیل فضای کسب‌وکار نامساعد و در دسترس‌نبودن فناوری و ماشین‌آلات مکفی است. دو مانعی که معدن‌‌‌‌‌‌‌کاری دیجیتال و گسترش اکتشاف در اعماق زمین را با بحران روبه‌رو ساخته است

فولاد سبز، مسیر گریزناپذیر صنعت فولاد

پیش از ورود به میزگرد، ارائه جالبی پیرامون تولید فولاد سبز صورت گرفت. محمد مکملی استاد حوزه متالورژی و مواد دانشگاه تهران در جریان این ارائه به بررسی مسیرهای پیش‌‌‌‌‌‌‌روی صنعت فولاد برای گذار به آینده و عصر اقتصاد سبز پرداخت. وی 4 ضرورت انتقال فولاد به دوره تولیدسبز را شامل «یکپارچه‌‌‌‌‌‌‌سازی داده‌‌‌‌‌‌‌های زنجیره تولید»، «پیش‌بینی تعمیرات توسط AI و کمک در لحظه توسطAR»، «پیش‌بینی تقاضا و واکنش سریع به آن، قابلیت Trace فولاد فروخته‌شده» در کنار «کنترل و نظارت از راه دور و در لحظه» دانستند. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که جهان با بحران محیط‌زیست و قوانین جدید منبعث از فشار گروه‌های دوستدار محیط‌زیست روبه‌روست. براین مبنا از آنجا که در قوی‌‌‌‌‌‌‌ترین سناریو پیش‌‌‌‌‌‌‌رو، رشد 21 درصدی جمعیت جهان به افزایش تقاضای صنعت ساختمان و حمل‌ونقل محتمل است، بازیگران صنعت فولاد جهان باید خود را با افق 2050 هماهنگ سازند. این استاد دانشگاه با اشاره به مقوله تولید فولاد‌سبز به‌عنوان چشم‌انداز گریزناپذیر صنعت آهن و فولاد در ارائه خود در این میزگرد یادآور شد: از آنجا که احتمالا تا افق 2050 شاهد رشد هزارمیلیون تنی تولید فولاد در جهان هستیم و 1400‌میلیون تن از این میزان از بخش آهن‌قراضه و مابقی از بخش سنگ‌آهن باید تامین شود، لازم است به هماهنگ‌‌‌‌‌‌‌سازی صنایع فولاد داخلی با این تغییرات مبادرت شود.

استاد دانشگاه تهران گفت از آنجا که به ازای هر تن آهن 8/ 1 تا 2/ 2تن دی‌‌‌‌‌‌‌اکسید‌کربن تولید می‌شود و 8درصد از سوخت‌‌‌‌‌‌‌های فسیلی در صنعت آهن و فولاد مصرف می‌شود، لازم است مسیر برای تحول این وضعیت مهیا شود.

این تحول از طرق مختلفی از جمله تحول منابع انرژی و مواداولیه تولید فولاد امکان‌‌‌‌‌‌‌پذیر می‌شود و استفاده از هیدروژن باید به شکل جدی در دستور کار این صنعت قرار گیرد. این مسیر کمک می‌کند تا حجم 70‌درصدی تولید گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌‌ای مربوط به مرحله کوره‌بلند یا احیا مستقیم به شکل جدی متحول شود. وی با اشاره به حجم بالای مالیات‌‌‌‌‌‌‌های مصوب برای تولید کربن در کشورهای جهان به‌ویژه کشورهای اروپایی، لزوم کاهش تولید میزان آلاینده به سطح 6/ 0تن دی‌اکسیدکربن را ضروری می‌‌‌‌‌‌‌سازد. براساس کنفرانس تغییرات آب و هوایی گلاسکو، تولید دی‌‌‌‌‌‌‌اکسید‌کربن تا سال‌2030 باید 45‌درصد کاهش یابد. همین عامل نیز موجب شده تا از سال‌2011 به این‌سو تولید فولاد سبز جدی‌‌‌‌‌‌‌تر گرفته شود و در یک دهه گذشته، حجم کلی آن 8 برابر شود.

این استاد دانشگاه همچنین یادآور شد؛ از سه مسیر مستقیم، غیرمستقیم و نوآوری می‌توان کاهش مصرف انرژی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌‌ای را عملیاتی کرد. در بعد غیرمستقیم سه روش تزریق هیدروژن، تولید فولادهای مقاومت بالا (Advanced High Strength)، فلزات و کامپوزیت‌های جایگزین می‌تواند بخشی از اهداف را محقق سازد. در بخش مستقیم نیز 5روش استفاده بیشتر از قراضه، استفاده بهتر از منابع موجود، تکنولوژی‌های کربن پایین، روش CCS و روش سی‌صفر (zero-C electricity substitution) از جمله مسیرهای تحقق هدف کاهش آلاینده است که می‌تواند در ایران مورد‌استفاده قرار گیرد. در بخش نوآوری هم آنچه در شرکت‌های معتبر جهان در آلمان، آمریکا، چین، سوئد و ژاپن مورد‌استفاده قرار گرفته می‌تواند در ایران پیاده‌‌‌‌‌‌‌سازی شود.

این پژوهشگر حوزه صنعت فولاد افزود: تحول صنعت خودرو از منظر استفاده از فولادهای مقاومت بالا و کمک گرفتن از آلومینیوم به‌عنوان فلز جایگزین شده با فولاد پرکربن و آلوده می‌تواند بخشی از انتشار دی‌اکسیدکربن در صنعت فولاد را کمرنگ کند. پیش‌بینی هم این است که وزن خودروهای اس‌‌‌‌‌‌‌یووی (شاسی‌‌‌‌‌‌‌بلندهای دارای قدرت و عملکرد بیابانی و چهارچرخ محرک) از حدود 1770 کیلوگرم به کمتر از 1275 کیلوگرم در افق سالیان آینده برسد که این مهم موجب کاهش 27 تا 35درصدی میزان تولید آلاینده کربن ناشی از ساخت یک خودرو است. این استاد دانشگاه یادآور شد: از آنجا که 71درصد از کل تولید جهانی آهن خام در سال‌2020 به روش کوره‌بلند صورت‌گرفته؛ تغییر این رویه می‌تواند در انتقال صنعت فولاد به وضعیت سبز کمک کند.

از آن‌سو مدل کوره قوس ذاتا کربن کمتری نسبت به روش کوره‌بلند در بخش فولادسازی تولید می‌کند و می‌تواند مبنای انتقال و تحول قرار گیرد. البته در این زمینه وابسته‌بودن روش به آهن‌قراضه، فرآیند ناپیوسته و انقطاع در سیکل‌‌‌‌‌‌‌های تولید که مشکلاتی را در زمینه تولید و انتقال جریان الکتریسته به‌همراه دارد، از ایرادات روش است. در جریان ارائه این استاد دانشگاه تاکید کرد: تنها تکنولوژی صنعتی در کاهش تولید گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌‌ای اجرای روش H2 با DRI-EAF است. وی اظهار کرد البته تکنولوژی پیشنهادی آژانس بین‌المللی انرژی جهت کاهش CO2 در تولید فولاد روش H2-DRI است. روندی که در بسیاری از کشورها نقشه‌راه گذار به فولاد سبز است. از آنجا که روش DRI-EAF به کشورهای دارای منابع گاز طبیعی محدود است، گذار به فرآیندهای مبتنی بر هیدروژن ضروری است هرچند تولید ارزان و انبوه هیدروژن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در عین حال وضع مدلی از مالیات و جریمه با عنوان هزینه 60 یورویی به ازای تولید هر تن CO2 می‌تواند استفاده از هیدروژن را اقتصادی کند. وی با اشاره به مدل‌های مختلف هیدروژن اعم از سبز، آبی و خاکستری اظهار کرد: در روش هیدروژن آبی به ازای هر تن فولاد به 50 کیلوگرم هیدروژن نیاز است. بر این مبنا این استاد دانشگاه توصیه کرد با توجه به وضعیت کنونی، توسعه روش کوره‌بلند بدون توجه به تمهیدات کنترل CO2 توصیه نمی‌شود. از آن‌سو اما تولید برق موردنیاز کوره قوس از منابع تجدیدپذیر انرژی باید به جد در دستور کار قرار گیرد. استفاده از هیدروژن آبی یا سبز به‌جای کربن در کنار استفاده محدود از گاز هیدروژن و به‌کارگیری مدل Zero-C electricity substitution می‌تواند در روند سبزکردن صنعت فولاد ایران راهگشا باشد. توصیه جدی این استاد دانشگاه بر استفاده بهتر از منابع موجود بود.

وی اظهار کرد: از آنجا سهم جهانی چین از تولید فولاد از 53‌درصد فعلی به 35‌درصد تا سال‌2050 خواهد رسید، هند احتمالا کشوری خواهد بود که سهم بازار بیشتری را در بازار جهانی فولاد به‌دست خواهد آورد.

اکتشافات عمیق؛ راه نجات صنعت فولاد ایران

شهرام ادیب‌فرد مدیر اکتشافات شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران به‌عنوان یکی از سخنرانان این پنل وضعیت اکتشافات در کشور، مسائل پیش‌روی استخراج سنگ‌آهن از معادن عمیق و توفیقات و شکست‌‌‌‌‌‌‌های این حوزه را مورد بررسی قرار داد. ادیب‌‌‌‌‌‌‌فرد افزود: در بحث ورود به حوزه‌‌‌‌‌‌‌ اکتشافات معدنی فکر می‌‌‌‌‌‌‌کنم یکی از پیشروترین شرکت‌ها در حوزه معدن و حفاری را داریم که رکورد حفاری و معدن‌کاری و مغزه‌کاری و حفاری تا عمق ۱۹۱۰ متری را در دست دارد. چیزی که مسلم است در اکتشافات عمیق نیاز به تجهیزات و دانش نوین به‌شدت احساس می‌شود و با توجه به اینکه کشور در این زمینه نوپا است، باید تلاش‌‌‌‌‌‌‌ها مضاعف شود. تا جایی‌که اطلاع دارم فعلا ۳ دستگاه حفاری داریم که در عمق‌های بالاتر از ۲‌هزار متر می‌توانند حفاری کنند که البته این به‌صورت اسمی است. در عمل اما این ماشین‌آلات معمولا نتوانسته‌‌‌‌‌‌‌اند بیشتر از ۱۹۱۰ متر حفاری انجام دهند. البته رقم‌‌‌‌‌‌‌های که از مطالعات ژئوفیزیک به‌دست آمد، بین ۳ تا ۱۵‌میلیارد تن ذخیره را پیش‌بینی کرده است اما ظرف ۳‌‌‌‌‌‌‌سال گذشته متاسفانه ما تنها توانستیم سه حلقه چاه حفاری انجام دهیم که منتهای توان ناوگان حفاری موجود در کشور است. تلاش ما این بود که بازیگرانی از بخش‌خصوصی را ترغیب کنیم که به این حوزه وارد شوند. در این زمینه چند‌ماه پیش چند شرکت مهم صنعتی از جمله گل‌‌‌‌‌‌‌گهر و شرکت مس حفاری کرده‌‌‌‌‌‌‌اند که هنوز تاثیر دقیق آنها مشخص نشده است. البته به هرحال دو شرکتی که هرکدام یک دستگاه دارند در این حوزه مشغول به‌کار شده‌‌‌‌‌‌‌اند و دو مورد از حفاری‌‌‌‌‌‌‌هایی که انجام‌شده نیز به نتایج بسیار خوبی منتج شده است، در نتیجه این اکتشافات بیش از 270‌میلیون سنگ‌آهن با خلوص بالای ۶۰‌درصد کشف شده و به ذخایر کشور اضافه شده‌‌‌‌‌‌‌اند. ادیب‌‌‌‌‌‌‌فرد در پایان اظهار کرد: امیدوارم اکتشافات عمیق با هدف بهره‌‌‌‌‌‌‌گیری از این‌گونه ذخایر به‌دستور کار بخش معدن وارد شود. طبیعتا بحث استخراج در این قبیل پروژه‌‌‌‌‌‌‌ها در کشور هنوز وارد فاز عملیاتی نشده و نیاز به توسعه دانش کاملا احساس می‌شود. در کشورهایی که ذخایر مناسبی در این بخش دارند ابتدا مطالعات میدانی و بررسی‌‌‌‌‌‌‌های اولیه انجام‌شده و سپس کشورها وارد بحث تجهیز فناوری شده‌‌‌‌‌‌‌اند. راه نجات حوزه معدن در ایران همین است.

ابهام بزرگ بخش‌خصوصی در معدن‌‌‌‌‌‌‌کاری

کوروش شعبانی رئیس کمیته اکتشاف خانه معدن سخنران بعدی بود. وی بحث خود را با انتقاد از وضعیت بخش‌خصوصی در حوزه اکتشاف معدنی آغاز کرد و گفت: بالاخره روزی باید یک تصمیمی گرفته شود که ما معدن‌کاری بکنیم یا نکنیم. به‌عنوان مثال شما یک روزی می‌خواهید معدن‌‌‌‌‌‌‌کاری کنید اما وقتی قرار است معدن‌کار مکتشف تا ۹۰‌درصد وقتش را بگذارد برای رفع و رجوع حواشی یا هماهنگی با تغییرات روزانه قوانین یا حتی افزایش ناخودآگاه حقوق دولتی که قرار نبود هیچ‌وقت جنبه درآمدی داشته باشد، امکان توسعه اکتشافات فراهم نیست. قرار بود دولت 100درصد درآمد حقوق دولتی را برای معدن و توسعه زیرساخت‌های آن هزینه کند ولی امروز روندی شکل گرفته که ناراحت‌‌‌‌‌‌‌کننده است.

شعبانی افزود: براین مبنا تصور می‌‌‌‌‌‌‌کنم نیاز است ما یک برنامه تحول تفکری داشته باشیم؛ براین مبنا که در بخش معدن در اصل این تصمیم‌گیرندگان باشند که روند قوانین حاکم بر یک ماده معدنی را اعمال کنند و همزمان شرایط اولیه آن را نیز فراهم کنند.

وی با یادآوری این موضوع که مکتشف مالک معدن نیست و به‌عنوان بهره‌‌‌‌‌‌‌بردار، صرفا مستاجر دولت است و هزینه‌‌‌‌‌‌‌هایی به دولت پرداخت می‌کند، گفت: اکثر مکتشفانی که در این بخش فعال هستند امکان وام گرفتن ندارند. خب حالا با چنین وضعیتی یک‌سوال وجود دارد؛ آنهم اینکه آیا به کسی پیشنهاد می‌دهیم که با چنین وضعیتی وارد حوزه معدن بشود یا نه؟ پاسخ به این پرسش آسان نیست اما تبعات این ورود مشخص است. به محض اینکه به حوزه معدن وارد شوید، باید بتوانید با سازمان‌های استان تعامل کنید وگرنه کار متوقف می‌‌‌‌‌‌‌ماند. گاه وضعیت آنقدر پیچیده می‌شود که مثلا با محیط‌زیست به نتیجه می‌رسید ‌اما با منابع طبیعی به نتیجه نمی‌رسید‌ یا سازمان آب وقتی متوجه کار شما می‌شود و می‌گوید فاصله اکتشاف با اولین آبراهه باید مجاز باشد.

این فعال معدنی در ادامه گفت: با چنین وضعیتی آیا اصلا قرار است من مکتشف باشم؟ قرار است تامین‌کننده مواداولیه و خوراک برای تولید ۵۵‌میلیون تن فولاد باشم یا از اصل کار دور شوم و تا ابد با مسائلی مانند محیط‌زیست و منابع طبیعی درگیر شوم. البته من تصور می‌کنم وضعیت درست نخواهد شد، بنابراین تاکید می‌‌‌‌‌‌‌کنم به بخش معدن ورود نکنید مگر اینکه تضمین بگیرید که برای اخذ پروانه صدور چندین و چند هفته معطل نشوید. همچنین از آن‌سو در مقابل معارضان محلی دولت مشکلات را حل کند و در کل چون برای بخش‌خصوصی مشکلات خیلی زیادی وجود دارد، سیاست‌ها به شکلی تدوین شود که انتقادات تکرار نشود بلکه مسائل حل شود. شعبانی سپس گریزی به وضعیت مدیریت بخش معدن زد و افزود: نباید سیاستگذاران فضای فعالیت را در دست‌‌‌‌‌‌‌انداز و چاله نگهدارند. اگر نگاه مدیر تحول‌‌‌‌‌‌‌آفرین باشد باعث تحول می‌شود اما تا زمانی‌که این اتفاق نیفتد تحولی اتفاق نمی‌‌‌‌‌‌‌افتد و در این چارچوب، طبیعی است که اکتشاف هم به فرآیند طولانی‌مدتی تبدیل شود. مدیران این حوزه باید بدانند که آینده اکتشافات کشور در گرو تغییرات تکنولوژی است. تغییراتی که در دنیا اتفاق افتاده باید در ایران نیز عملیاتی شود. بدون طی‌‌شدن این رویه دست بخش‌خصوصی برای تحقق اهداف بسته است و بسیاری از تغییرات اکتشافی که در کشور رخ داده به واسطه ارتباطات با جهان و اکتشافات بیرون از کشور معطل است. وی با یادآوری اثر همکاری‌‌‌‌‌‌‌های بین‌‌‌‌‌‌‌المللی در توسعه فناوری‌های اکتشاف در کشور گفت: این نکته را هم لازم است تکرار کنم که تحولات اکتشافی که در کشور رخ داد بعضا به خاطر تحولاتی بود که در خارج از کشور اتفاق افتاد. ۲۰ سال‌پیش شرکت‌هایی از خارج به داخل کشور آمدند و تغییراتی را ایجاد کردند و طبیعتا باعث تحولات و تغییراتی در کشور شدند.  وی با اشاره به مشکلاتی که سازمان زمین‌‌‌‌‌‌‌شناسی در زمینه تحقق اهداف بخش اکتشاف معدنی دارد یادآور شد: برنامه‌‌‌‌‌‌‌ریزی‌‌‌‌‌‌‌هایی برای واردات ۶ دستگاه حفاری عمیق صورت‌گرفته است که این ادوات کمک می‌کنند تا عمق۳۵۰۰متری حفاری انجام شود. قرار بر این است که ۹ دستگاه نیز تا انتهای سال‌۱۴۰۱ وارد کشور شود تا به این طریق برخی از کاستی‌‌‌‌‌‌‌ها رفع شود.

دیگر مشکلات معدن‌‌‌‌‌‌‌کاری و اکتشاف در ایران

برخی از حاضران در این میزگرد، با توجه به وضعیت‌‌‌‌‌‌‌هایی که بر بخش معدن و اکتشافات حاکم است، طولانی‌بودن مسیر تحول در دیجیتالی‌کردن معادن را مورد انتقاد قرار دادند. راه‌‌‌‌‌‌‌اندازی معدن نیز دیگر محوری بود که محل بحث بود. حاضران اعلام کردند نهایت زمان موردنیاز برای ساخت و بهره‌‌‌‌‌‌‌برداری از یک معدن در جهان 7سال است که این عدد در ایران به ورای 20 سال ‌می‌رسد. برخی از حاضران در این بخش با اشاره به مشکلات حوزه معدن و اکتشاف، دلایل عقب‌‌‌‌‌‌‌ماندگی کشور در این حوزه را بی‌‌‌‌‌‌‌علاقگی بخش‌خصوصی ناشی از فضای نامساعد کسب‌وکار در این بخش دانستند. خرید کامپیوتر و سنسورهای خارجی نیز از جمله نیازهای بخش معدن است که معدن‌‌‌‌‌‌‌کاران بخش‌خصوصی با مشکلات جدی در این زمینه روبه‌روست. مشکلات ارزی و نحوه تامین منابع ارزی نیز از دیگر مقولاتی است که باید حل شود تا مقوله اکتشاف معدنی حل و فصل شود.

بلاتکلیفی میان سیگنال‌‌‌های جهانی و داخلی

بازار فولاد داخل در شرایط کنونی از دو سیگنال متناقض عقبگرد قیمت جهانی و نوسان مثبت نرخ ارز آزاد جریان می‌گیرد. در حالی که نوسانات مثبت نرخ ارز در بازار آزاد، حامی بهبود تقاضاست، ایجاد روند کاهش قیمت در بازار جهانی آهن و فولاد کشور و از سکه افتادن بازار صادراتی شمش و محصولات فولادی، باعث می‌شود تا متقاضیان این محصولات به امید کاهش قیمت در هفته‌‌‌های پیش‌‌‌رو خریدهای خود را به تعویق بیندازند. به این ترتیب، معامله‌‌‌گران بازار آهن و فولاد کشور این هفته میان سیگنال‌‌‌های افزایشی و کاهشی تقاضا بلاتکلیف بودند. بررسی آمار معاملاتی شمش فولاد در رینگ صنعتی بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران در روز گذشته از عرضه بالغ بر 214‌هزار تن شمش فولاد در بازه قیمتی 14‌هزار و 200تومان تا 14‌هزار و 650تومان حکایت داشت. مصرف‌کنندگان شمش در این روز تقاضایی بالغ بر 126‌هزار تن را در این بازار به ثبت رساندند که در نهایت به معامله حدود 100هزار تن شمش از این بازار منجر شد. اگرچه میزان فروش شمش از این بازار نسبت به هفته قبل کاهش محسوسی داشت، اما بدون احتساب روند معاملات در هفته قبل (منتهی به 30اردیبهشت) این رقم بیشترین میزان فروش شمش فولاد از بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران پس از هفته ابتدایی بازگشایی بازار در فروردین‌ماه بود.

قیمت پایه کاهش می‌‌‌یابد

بهای هر تن شمش فولاد صادراتی ایران ظرف یک‌هفته اخیر با افت نرخ 5/ 11درصدی روبه‌رو شد و از 670دلار به ازای هر تن تا 590دلار به ازای هر تن عقب‌‌‌نشینی قیمتی داشت. ظرف یک‌هفته اخیر، ارز نیمایی نوسان محدود قیمتی داشت که البته کاهشی بود؛ به این ترتیب انتظار می‌رود که بهای عرضه شمش فولاد در بازار فیزیکی بورس‌کالا ایران در هفته پیش‌‌‌رو کاهش قابل ملاحظه‌‌‌ای داشته باشد. پیش‌بینی کاهش قیمت پایه برای عرضه‌‌‌های آینده به افت تقاضا در رینگ صنعتی بورس‌کالای ایران ظرف هفته جاری منجر شد و پیش‌بینی می‌شود که این افت تقاضا در معاملات مقاطع طویل فولادی ظرف امروز (چهارشنبه چهارم خرداد) نیز به چشم بخورد.

اعمال کاهش 5/ 11درصدی در نرخ پایه شمش فولاد برای عرضه هفته بعد باعث می‌شود که قیمت پایه این محصول تا کف کانال 13‌هزار تومان کاهش قیمت داشته باشد. هفته ابتدایی اسفند سال گذشته، آخرین زمانی بود که کف قیمت پایه شمش فولاد در مرز 13‌هزار تومان تعیین شده بود. حمله روسیه به اوکراین و اثرگذاری این جنگ بر بازارهای کالایی با اختلال در زنجیره عرضه و رشد بهای انرژی زمینه صعود قیمت فولاد در بازارهای جهانی را فراهم کرد. با گذشت حدود سه‌ماه از این جنگ، قیمت فلزات آهنی و غیرآهنی رو به کاهش گذاشته است. بخشی از این کاهش ارزش به افت تقاضا در چین به دلیل شیوع کرونا و محدودیت‌های قرنطینه‌‌‌ای بازمی‌گردد و بخشی دیگر ناشی از عرضه فولاد روسیه با قیمت کمتر از نرخ معمول جهانی برای کسب سهم از بازار است. درواقع فولادسازان روسی که با تحریم اقتصادی روبه‌رو هستند، برای کسب سهم از بازارهای جهانی به ارزان‌‌‌فروشی روی آورده‌‌‌اند و این موضوع به سقوط قیمت فولاد صادراتی ایران منجر شده است که شرایط مشابهی به لحاظ تحریمی دارند.

به این ترتیب، اگرچه افت نرخ پایه شمش فولاد در وهله اول خبر خوشی برای مصرف‌کننده داخلی است، اما این کاهش قیمت با تضعیف بازار صادراتی فولاد کشور حاصل شده است و اتفاق خوبی برای تولید و اقتصاد کشور نیست. درصورتی که بورس‌کالای ایران در عرضه‌‌‌های هفته آینده، افت قیمت جهانی را منعکس کند، انتظار می‌رود که بازار شمش و محصولات فولادی رنگی از رونق به خود بگیرد.

مقاطع ارزان می‌‌‌شوند؟

بررسی روند معاملات شمش فولاد در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران از فروش حدود 850‌هزار تن شمش فولاد از نیمه اسفندماه سال گذشته تا روز گذشته حکایت دارد. این رقم مربوط به فروش 12هفته می‌شود و در این بازه زمانی قیمت عرضه شمش فولاد در بازه‌‌‌ای با نرخ 13‌هزار و 200تومان تا 15‌هزار و 900تومان انجام شده است. البته عموما نوردکاران در مقابل خرید شمش گران در این بازه زمانی مقاومت کردند و میزان فروش شمش در اوج قیمتی حداقل بود. میانگین قیمت فروش هر کیلوگرم شمش فولاد در 12هفته گذشته برابر 13‌هزار و 900تومان بوده است. در این بازه زمانی محصول فولاد با شمشی در کانال 14 و 15‌هزار تومان تولید شده و روانه بازار شده است. در این شرایط که قیمت‌ها در بازار جهانی در حال سقوط است، احتمال مقاومت در مقابل کاهش قیمت محصول در بازار آزاد به دلیل خرید محصول گران‌تر وجود دارد. درواقع ارزان‌شدن محصول نهایی که تاجر با قیمتی به‌مراتب بالاتر خریداری کرده، به‌سادگی میسر نیست؛ چرا که این امر به مفهوم زیان قابل‌توجه فعالان این حوزه است. سایر حلقه‌‌‌های زنجیره آهن و فولاد نیز از سقوط یکباره قیمتی متضرر می‌‌‌شوند؛ چرا که تولیدکنندگان حلقه‌‌‌های مختلف زنجیره بخشی از مواد اولیه را در بازه بالای قیمتی خریداری کرده‌‌‌اند و در شرایط کنونی باید محصول را با نرخی کمتر از مواد اولیه به فروش برسانند. البته چنین اتفاقی، رویه معمول در بازار آزاد تلقی می‌شود. تولیدکنندگان در زمان صعود قیمت جهانی منتفع شده و در شرایط افول بازارهای جهانی متضرر می‌‌‌شوند. اما چالش از جایی آغاز می‌شود که سیاستگذار در زمان رشد قیمت اجازه منتفع‌شدن تولیدکننده را نمی‌‌‌دهد، با این حال انتظار دارد که تولیدکننده متناسب با افت قیمت جهانی از نرخ محصول خود بکاهد.

رکود معاملات مقاطع فولادی سنگین می‌شود

بررسی روند معاملات مقاطع طویل فولادی در بازار آزاد تهران از استمرار رکود سنگین در بازار داخل حکایت دارد. به گفته فعالان بازار آهن و فولاد کشور، خبر از دست رفتن بازارهای صادراتی و انتظار سقوط قیمت فولاد باعث شده است تا بر رکود حاکم بر معاملات مقاطع طویل فولادی افزوده شود. ظرف روز گذشته هر کیلوگرم میلگرد فولادی در بازار آزاد تهران با قیمتی برابر 17‌هزار و 550تومان به ازای هر کیلوگرم مورد معامله قرار گرفت که این رقم نسبت به نرخ فروش آن در روزهای قبل تغییر چندانی نداشت. در حال حاضر بازار آهن و فولاد کشور متاثر از دو سیگنال متناقض است؛ سقوط قیمت جهانی فولاد که وعده کاهش قیمت را می‌دهد و افزایش نرخ ارز آزاد در بازار داخل که از رونق بازار مقاطع طویل فولادی داخلی حمایت می‌کند. معمولا نوسانات ارزی سیگنال اصلی جهت‌‌‌دهنده به بازار مقاطع طویل فولادی کشور است، اما در شرایط کنونی این رویه تغییر کرده و معامله‌‌‌گران در انتظار مشخص‌شدن تاثیر اتفاقات جهانی بر بازار داخل هستند.

به گزارش دنیای معدن، «سیدجواد حسینی کیا » روز شنبه در بازدید از یک کارخانه تولید آهن اسفنجی به روش کوره تونلی در ماهدشت البرز در جمع خبرنگاران با بیان اینکه تولید فولاد در کشور قابل افزایش است، افزود: این ظرفیت قابلیت رسیدن به ۷۵ میلیون تن در سال را دارد که به همین منظور باید تلاش کرد تا با کارهایی از جمله تولید آهن اسنفجی تولید را بالا برد.

وی گفت: اکنون ما تا عمق ۵۰۰ متری زمین در حال اکتشاف و بهره برداری از سنگ آهن هستیم که باید تا عمق یک هزار متری ادامه بدهیم و امیدواریم ظرفیتی بوجود بیاید که کشور بتواند از منابعی که هنوز اکتشاف نشده دست یابد.

حسینی کیا در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به مساله خام فروشی مواد معدنی اظهار داشت: در همین خصوص نیز در مجلس شورای اسلامی به دنبال این هستیم که ابتدای زنجیره فولاد را تمام معافیت هایش را برداشته و به سمت تکمیل زنجیره پیش برویم.

نایب رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در توضیح این طرح بیان داشت: معافیت مالیاتی در ابتدای زنجیره بخش هایی مانند فولاد باید برداشته شود و این معافیت ها در انتهای زنجیره تولید قرار گیرد.

حسینی کیا با اشاره به اینکه مقدمات این طرح از سوی مجلس شورای اسلامی در حال انجام است، تصریح کرد: فولاد تولیدی کشورمان همیشه بازار خوب و جذابی دارد و به سمت صادرات در حال حرکت است.

وی در ادامه به محدودیت های آبی کشور و آب بر بودن صنایع فولاد اشاره کرد و گفت: به همین منظور اقداماتی از جمله انتقال آب از خلیج فارس به سمت کرمان با سرمایه گذاری خود صنایع در دست اقدام بوده و مراحل آن در حال انجام است.

حسینی کیا افزود: در جاهایی که آب بری زیادی مانند گل گهر سیرجان استان کرمان دارند این اقدام در حال انجام است و توسط خود صنایع سرمایه گذاری و در دست اقدام دارد.

نایب رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به حمایت از

به گزارش دنیای معدن، فولاد مبارکه براى تحقق این هدف کمک مى‌کند تا همه شرکت‌هاى زیرمجموعه بتوانند در جهش تولید در کشور نقش خود را به بهترین نحو ممکن ایفا کنند؛ تحقیق و توسعه و فعالیت در عرصه دانش‌بنیان یکى از ضروریاتی است که با توجه به شعار سال، باید مورد توجه قرار گیرد تا در نهایت اتفاقات خوبى را در عرصه دانش‌بنیان در استان چهارمحال و بختیارى محقق کند.

خبرهاى خوبى در این مجموعه به گوش مى‌رسد و امیدواریم با تلاش‌هاى بیشتر اتفاقات بهترى رقم بخورد؛ باید براى پیشرفت، راهکارهاى مختلفی پیدا کرد تا با حداکثر توان گام‌هاى بزرگى را در عرصه تولید کشور برداریم.

حمید شجاعى مدیرعامل شرکت ورق خودرو با اشاره به نیاز کشور به ویژه خودروسازان به محصولات کیفى برنامه‌هاى این شرکت را براى تولید این محصولات و تأمین نیاز بازار و صنایع پایین‌دستى تشریح کرد.